Extreme Programming یا به اختصار XP یکی از محبوب‌ترین و مهمترین متدولوژی‌های اجایل است. افرادی که در توسعه XP نقش داشتند، در اثر کار با انواع مختلفی از متدولوژی‌ها به این نتیجه رسیده بودند که متدولوژی تاثیر زیادی در موفقیت یا شکست یک پروژه نرم افزاری ندارد. به همین دلیل پیشنهاد دادند که به جای تمرکز روی متدولوژی، روی روش‌هایی (Practices) تمرکز کنیم که از کارکردن و مفید بودن آنها مطمئن هستیم.  به همین خاطر بسیاری از پرکتیس‌هایی که امروزه در تیمهای اجایل استفاده می شود ریشه در XP دارند.  یکی از جالب ترین این پرکتیس‌ها Informative Workspace است. همانطور که نام آن مشخص می‌کند این پرکتیس فضای کاری تیم های اجایل را هدف قرار داده.

Informative Workspace چیست؟

فضای کاری هر حرفه متناسب با نیازهای  آن حرفه بهینه سازی شده است. برای مثال ایستگاه‌های آتش نشانی به صورتی طراحی شده اند که آتش نشانان در حداقل زمان ممکن بتوانند خود را به ماشین‌های امداد رسانده و عازم ماموریت شوند.  فضای کاری تیم‌های اجایل هم باید برای تسهیل انتقال اطلاعات و دریافت بازخورد بهینه گردد . در حقیقت یک تیم اجایل باید خود را غرق در اطلاعات مربوط به پروژه‌ای که بر روی آن کار می‌کند ببیند.

فضای کار چه نقشی در انتقال اطلاعات دارد؟

فرض کنید که برای انجام یک سفر به فرودگاه می‌روید. کار شما در فرودگاه این است که قبل از زمان پرواز سوار هواپیما شوید.  شما با استفاده از اطلاعات روی بلیط مانند شماره پرواز، نام خط هوایی و توجه به اطلاعات روی تابلوهای موجود در محیط فرودگاه قادر به انجام این کار خواهید بود. بدون اینکه لازم باشد از کسی سوالی بپرسید، یا به سیستمی لاگین کنید و یا از هیچ تکنولوژی و وسیله ارتباطی خاصی استفاده کنید. به همین صورت فضای کاری یک تیم خود سازمانده باید به گونه ای باشد که اطلاعات مورد نیاز برای انجام کارها به راحتی در دسترس قرار گیرد. دیوارها و وایت‌بردها باید پر از اطلاعاتی باشند که اعضای تیم هنگام انجام وظایفشان به آن احتیاج دارند. به عنوان عضو تیم بسیار برای شما راحت‌تر خواهد بود که طراحی توافق شده برای ماژولی که در حال پیاده سازی آن هستید را روی دیوار نزدیک خود ببینید تا اینکه مجبور باشید روی فایل سرور دنبال آن بگردید یا از هم تیمی هایتان در مورد آن سوال بپرسید.

فضای کار چه نقشی در بازخورد گرفتن دارد؟

بازخورد گرفتن و ایجاد تغییر بر اساس بازخورد اساس همه متدولوژی‌های اجایل است. یکی از مهمترین نشانه‌های یک تیم خوب اجایل تولید داده های مناسب در جهت ایجاد بازخورد برای خود تیم و سایر ذینفعان پروژه است. این اطلاعات می‌توانند داده‌هایی در رابطه با روند پیشرفت کار، مشکلات تیم، درصد پوشش تست و غیره باشد. قرار گرفتن این اطلاعات در معرض دید باعث می‌شود اعضای تیم و سایر افراد مرتبط با پروژه بتوانند درک درستی از وضعیت کار داشته باشند و تصمیمات درستی بگیرند. همانطور که Kent Beck در ویرایش دوم کتاب Extreme Programming Explained آورده است، محیط کار تیم اجایل باید به گونه ای باشد که یک فرد علاقه مند به موضوع کار بتواند با راه رفتن در محیط و در عرض 15 ثانیه اطلاعات کلی در مورد اینکه پروژه چگونه پیش می‌رود را به دست آورد.

چه مواردی را می‌توان در محیط کار تیم‌های اجایل پیدا کرد؟

هر تیم بسته به نوع پروژه، نوع متدولوژی مورد استفاه و فرهنگ تیم آیتم‌های مختلفی را در محیط کار خود قرار می‌دهد. اما مواردی وجود دارند که می توانند برای اغلب تیم ها مفید باشند. در ادامه فهرست کوچکی از مواردی که معمولا در فضای کاری تیم‌های اجایل دیده می‌شوند آورده شده است.

تسک‌برد(Task Board)

یکی از ابزارهایی که در بسیاری از تیم‌های اجایل استفاده می‌شود تسک‌برد است. در اسکرام تسک‌برد همان بک‌لاگ اسپرینت است که به صورت بصری و در قالب سه ستون To Do، In Progress و Done به نمایش در آمده.

وجود تسک‌برد در محیط کار چه مزیتی دارد؟

James Clear در کتاب Atomic Habits داستان کارگزار سهام جوان و تازه‌کاری را روایت می‌کند که با استفاده از یک استراتژی ساده‌ توانست در مدت زمانی کوتاه، موفقیت چشمگیری به دست آورد. او هر روز را با دو ظرف شیشه‌ای روی میز کارش شروع می‌کرد. یکی از ظرفها حاوی 120 عدد گیره کاغذ و دیگری خالی بود. کارگزار جوان هر بار که تماسی برای بازاریابی می‌گرفت یکی از گیره‌های کاغذ را از ظرف پر به ظرف خالی منتقل می‌کرد و آنقدر کار تماس با مشتریان و جابجایی گیره‌های کاغذ را انجام می‌داد تا تمام گیره ها منتقل شوند. انتقال وظایف انجام شده به ستون Done در تسک‌برد همانند انتقال گیره‌های کاغذ بین ظروف شیشه‌ای، پیشرفت کار را به صورت عینی نمایش می‌دهد.  مشاهده این پیشرفت توسط اعضای تیم  باعث ایجاد احساس رضایت و انگیزش برای ادامه کار خواهد شد. مهمتر از این، وجود تسک‌برد باعث افزایش خودسازماندهی تیم می‌شود. هر شخص با اتمام وظیفه ای که در دست دارد می‌تواند سراغ  تسک‌برد رفته و پراهمیت‌ترین وظیفه موجود را انتخاب نماید و در نهایت تسک‌برد وسیله‌ای برای افزایش گفتگو و محاوره در مورد وظایف و نحوه انجام آنها بین اعضای تیم است.

 چشم‌انداز، نقشه راه و بک‌لاگ(Backlog) محصول

بک‌لاگ محصول تنها مرجعی است که وظایف تیم را مشخص می‌کند. در اسکرام تاکید می شود که بک‌لاگ باید شفاف (Transparent) باشد. به این معنی که اولا در معرض دید همه قرار گیرد وثانیا درک مشترکی در مورد آن بین همه اعضای تیم و سایر ذینفعان وجود داشته باشد. نقشه راه محصول در ساده ترین حالت همان بک‌لاگ محصول است که بعد زمان نیز به آن افزوده شده.  غالبا تاریخ انتشارها و هدف هر انتشار هم در نقشه راه محصول آورده می شود.  نقشه راه مسیر دستیابی به چشم‌انداز محصول که همان هدف وجودی آن است را مشخص می‌کند. در دسترس بودن اطلاعات سطح بالای محصول مانند چشم‌انداز و نقشه راه به همراه بک‌لاگ محصول باعث می‌شود تیم به جای دنبال کردن بی هدف اسپرینت‌های متوالی، با درک عمیق از  نیازمندی‌ها و اهداف محصول  تصمیمات و فعالیت‌های خود را درجهت تحقق چشم انداز آن همگرا کند.

نمودارهای برن‌داون(Burn down)

نمودارهای برن‌داون مربوط به اسپرینت(Sprint) و انتشار(Release) یادآور میزان کار باقی‌مانده تا انتهای اسپرینت یا تاریخ انتشار نسخه جدید محصول هستند و قطعا نیازی به توضیح بیشتر در مورد اهمیت وجود آنها در محیط کار تیم نخواهد بود!.

طراحی‌ها و استاندارها

در تمامی تیم‌ها تصمیماتی گرفته می‌شود که برای مراجعه‌های بعدی مستند می‌گردند. این مستندات موارد مختلفی مانند طراحی‌های انجام شده برای ماژول‌های مختلف ، فلوچارت‌ها، استاندارد های کد نویسی، فرآیند انتشار محصول و غیره را شامل می‌شود. غالبا این اطلاعات در فایل‌هایی ذخیره شده و در سروری که همگی به آن دسترسی دارند نگه داری می‌شود. و درست به همین دلیل کارایی خود را از دست می‌دهند. برای این که این اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته و مهم‌تر از آن با پیشرفت کار اصلاح شود، باید آنها را به صورتی که برای همه قابل مشاهده باشد در محیط کار تیم قرار دهیم.  بهتر است به جای چاپ نمودارها روی کاغذ،  آنها را روی وایت برد یا حتی شیشه پنجره بکشیم و از کاغذهای چسب دار(Sticky Notes) با رنگ های مختلف در ساختن نمودارها و فلوچارت ها استفاده کنیم تا بتوان به راحتی آنها را تغییر داد. این روش اولا باعث می شود که اطلاعات همیشه در دسترس بوده و کسی برای انجام وظایفش به دنبال اطلاعات مرتبط با آن نگردد. و ثانیا سطح تعامل بین اعضای تیم را بالا برده و به آنها این انگیزه را می‌دهد که دائما در فکر بهبود و اصلاح طراحی‌ها و مستندات مربوطه باشند.

اطلاعات فنی

اطلاعات فنی می‌تواند شامل مواردی مانند اطلاعات مانیتورینگ سرورهای پروداکشن (Production Servers)، وضعیت بیلد سرور(Build Server) بعداز آخرین تغییرات در کدبیس(Code Base) محصول یا تعداد تست‌های پاس نشده باشد. وجود این اطلاعات در محیط کارتیم باعث خواهد شد اثر هر تغییر روی کد بیس یا پیکربندی‌ها بلا فاصله مشخص شده و همه تیم از آن مطلع شوند.  در این صورت مشکلاتی که در اثر تغییرات به وجود می‌آید قبل از آنکه تیم دلیل ایجاد آنها را فراموش کند اصلاح خواهد شد.

آیا تیم‌های اجایل فقط از این آیتم‌ها در محیط کار خود استفاده می‌کنند؟

برخی از تیم ها علاوه بر آیتم های معمول از ابزارهای جالب دیگری نیز در محیط کار خود استفاده می کنند که بد نیست به یکی دو مورد ان اشاره کنیم.

تقویم حس وحال!

تقویم حس وحال که بیشتر با نام Niko Niko Calendar  شناخته می‌شود،  ابزاری برای پی بردن به وضعیت روحی اعضای تیم است. این تقویم در واقع یک جدول است که در ستون‌های آن روزهای اسپرینت و در سطرهای آن نام اعضای تیم نوشته می‌شود. هر یک از اعضای تیم در پایان روز کاری  شرایط روحی خود را با یک شکلک روی تقویم ثبت می‌کند.

 در بسیاری از موارد افراد از بیان صریح حالات روحی و مشکلات خود اکراه دارند و این وسیله کمک می کند تا افراد راه ساده‌ای برای بیان احساس خود در محیط کار داشته باشند.

یافتم! (Aha!)

حتما برای شما هم پیش آمده است که در هنگام کار ناگهان نکته جدیدی در ارتباط با کاری که در حال انجام آن هستید به ذهنتان خطور کند.  به اشتراک گذاری این نکات با همکارانتان کار بسیار ارزشمندی است. می‌توانید به جای اینکه از کشف خود هیجان زده شده و آن را با صدای بلند اعلام کنید مطلب مورد نظر را روی یک کاغذ چسب دار بنویسید و این کاغذها را در مکان مشخصی کنار هم روی وایت‌برد یا دیوار نصب کنید.

و در پایان…

به نظر شما چه مواردی را می‌توان به این فهرست افزود؟

شما از چه ابزارهایی در محیط کار خود استفاده می کنید؟

در صورت تمایل می‌توانید عکس محیط کار تیمتان را برای صفحه اینستاگرام مدرسه اسکرام ارسال کرده و با سایر دنبال کنندگان این صفحه به اشتراک بگذارید.

اکانت اینستاگرام مدرسه اسکرام: scrumschool.ir

موسسه Scrum.org آمریکا  

مدرسه اسکرام مرجع حرفه ای آموزش اسکرام

مقالات دیگر مدرسه اسکرام

خصوصیات یک تیم اسکرام بالغ

فضای کاری تیم های اجایل چگونه است؟

اسکرام مستری در ۳۰۰ کلمه

آیا چابکی آخرین هوس و موج تغییر در صنعت است؟

ارزشهای اسکرام